Ba Tàu nghĩa là gì?
Câu hỏi
Ngày xưa ông bà ta thường hay nói đến người Hoa, Người Trung Quốc là Ba Tàu. Vậy từ Ba Tàu này có nguồn gốc từ đâu và nó mang ý nghĩa gì?
trong tiến trình
0
Xã hội & Đời sống
2 năm
2022-05-24T02:44:44+07:00
2022-05-24T02:44:44+07:00 0 Câu trả lời
348 lượt xem
0
Câu trả lời ( 2 )
Từ Ba Tàu có rất nhiều cách giải thích khác nhau:
Theo Wikipedia, từ Ba Tàu có cách giải thích như sau: Ba có nghĩa là 3 vùng đất mà chúa Nguyễn cho phép người Hoa làm ăn và sinh sống: vùng Cù lao Phố (Đồng Nai), Chợ Lớn (Sài Gòn), Hà Tiên; từ Tàu bắt nguồn từ phương tiện đi lại của người Hoa khi sang An Nam. Còn có cách giải thích khác: Người Việt thường xưng hô theo thứ tự như anh Hai (con cả) anh Ba (con thứ)… Vì lý do đó mà người Tàu thường lễ phép gọi thân mật người Việt đang làm ở các cơ quan Pháp thời đó là anh Hai (cậu Hai) và xem mình là em (anh Ba).
Theo Blog của Trương Thái Du có viết:
Chữ Xa 車, âm Hán Việt có nguồn gốc từ Hoa Nam (ở Nam Xương và Mai Huyện – Quảng Đông ngày nay người ta vẫn đọc là [cha]). Âm Xe của nó lại gần với âm Quảng Châu nhất [čhɛ]. Chữ Tàu của Việt ngữ xuất phát từ chữ Tào bộ thủy 漕 có từ thời Chiến Quốc, nghĩa là vận tải bằng đường thủy. Hán âm [ʒ(h)ǝ̄w], Minh âm [ʒâw].
Từ đó sinh ra từ “Tàu xe” ở Việt ngữ là phương tiện vận chuyển nói chung, đôi khi nó đơn âm hóa chỉ còn mỗi chữ Tàu hoặc Xe như trong Tàu bay, Tàu lửa, Xe lửa… hoặc hoán chuyển thành Xe Đò chính là Xe Tàu.
Do đó hẳn nhiên từ Người Tàu là để chỉ các nhóm dân Hoa Nam di cư đến Việt Nam bằng đường thủy. Còn Ba Tàu theo chúng tôi chữ Hán là 番漕, âm đọc lên thành Ba Tào. Chữ Ba 番 còn có âm khác là Phiên, ở Hán ngữ chúng chỉ những dân tộc vùng biên giới (phiên rợ, phiên di 番夷) hoặc các nhóm thiểu số từ ngoại quốc đến. Thế kỷ 18 và 19, bộ ngoại giao Anh đã tốn rất nhiều giấy mực để phản bác chữ “phiên” trong các công văn của nhà Thanh. Nó thường được dùng để chỉ nước Anh nói riêng và các nước Âu – Mỹ nói chung. Sự miệt thị của từ Ba Tàu nằm ở chữ Ba và khá kín đáo.
Từ Ba Tàu nhìn từ góc độ dân tộc học, sẽ bổ sung cho chúng ta thời điểm mà người Việt củng cố ý thức về bản sắc riêng biệt của mình, sau khi đã khẳng định ở Bình Ngô Đại Cáo về cương vực, văn hiến và các triều đại độc lập lâu đời.
Dựa vào đặc điểm và quá trình hình thành dân tộc Kinh, từ Ba Tàu có niên đại sớm nhất là ở đầu triều Lê mà thôi. Bởi vì về bản chất, hoàng gia Lý – Trần cũng là một dạng Ba Tàu, đến Việt Nam từ Hoa Nam. Họ không thể tự miệt thị mình bằng từ ngữ ấy.
Gia Định Báo (số 5, năm thứ 6, phát hành ngày 16/2/1870) giải thích:
“…An-nam ta kêu là Tàu, người bên Tàu, là vì khách thường đi tàu qua đây, lại dùng tàu chở đồ hàng hóa qua đây buôn bán; nên kêu là Tàu, hàng Tàu, đồ Tàu v.v… Từ Ba-Tàu có cách giải thích như sau: Ba có nghĩa là ba vùng đất mà chúa Nguyễn cho phép người Hoa làm ăn và sinh sống: vùng Cù Lao Phố (Đồng Nai), Sài Gòn-Chợ Lớn, Hà Tiên, từ Tàu bắt nguồn từ phương tiện đi lại của người Hoa khi sang An Nam, nhưng dần từ Ba Tàu lại mang nghĩa miệt thị, gây ảnh hưởng xấu…”.
_____________________
Từ Tàu (艚) là gốc của từ tàu xe. Vào thời Thanh về sau đến thế kỉ 20, các nhà buôn Trung Quốc gốc ở Mân-Quảng thường dùng phương tiện đi lại là tàu (tào/艚) vượt biển để chở hàng hóa sang bán ở miền Nam Việt Nam, giọng miền Nam quen đọc Tào thành Tàu, do đó mới gọi là người Tàu. Người miền Bắc quen gọi người Trung Quốc là người Ngô hoặc người Bắc, hoặc người Trung Quốc…
Tàu (tào/艚) là thuyền giống cái máng (tào/槽), cho nên đặt tên ấy. Cũng có một loại thuyền mà cướp biển Nam Trung Hoa thời Thanh hay dùng gọi là tàu ô (ô tào/烏艚), sơn màu đen, hai bên đầu thuyền vẽ hình hai con mắt nhìn như đầu chim, cho nên có tên ấy. Tàu (tào/艚) và tàu ô (ô tào/烏艚) đều là loại thuyền buồm phổ biến của dân miền ven biển Phúc Kiến-Quảng Đông của Trung Quốc từ thời nhà Minh-Thanh.