Ngôn ngữ ký hiệu là gì?
Câu hỏi
Ngôn ngữ ký hiệu được rất nhiều người sử dụng khi bất đồng ngôn ngữ, như người khiếm khuyết thường dùng và những người không dùng chung một tiếng nói, ngôn ngữ. Vậy ngôn ngữ ký hiệu là gì? Nó còn có tên khác là ‘body language’ có phải không?
trong tiến trình
0
Giáo dục & Đào tạo
4 năm
2019-12-08T17:53:00+07:00
2019-12-08T17:53:00+07:00 2 Câu trả lời
2812 lượt xem
1
Câu trả lời ( 2 )
Cũng như ngôn ngữ nói, ngôn ngữ ký hiệu của từng quốc gia, thậm chí là từng khu vực trong một quốc gia rất khác nhau. Điều đó là do mỗi quốc gia, khu vực có lịch sử, văn hóa, tập quán khác nhau nên ký hiệu để biểu thị sự vật hiện tượng cũng khác nhau. Chẳng hạn, cùng chỉ tính từ màu hồng thì ở Hà Nội người ta xoa vào má (má hồng), còn tại Thành phố Hồ Chí Minh lại chỉ vào môi (môi hồng). Điều tương tự cũng diễn ra khi có sự khác biệt lớn hơn trên tầm quốc gia, dẫn tới sự khác biệt của hệ thống từ vựng và ngữ pháp ngôn ngữ ký hiệu giữa các nước.
Tuy nhiên, ký hiệu tất cả mọi nơi trên thế giới đều có những điểm tương đồng nhất định. Ví dụ: ký hiệu ‘uống nước’ thì nước nào cũng làm như nhau là giả bộ cầm cốc uống nước, ký hiệu ‘lái ô tô’ thì giả bộ cầm vô lăng ô tô quay quay, v.v. Mỗi người (dù bình thường hay câm điếc) đều có sẵn 30% kiến thức ngôn ngữ ký hiệu. Do ngôn ngữ ký hiệu phát triển hơn trong cộng đồng người khiếm thính, nên những người thuộc cộng đồng này của hai nước khác nhau có thể giao tiếp với nhau tốt hơn hai người bình thường nhưng mà không biết ngoại ngữ.
Ngôn ngữ ký hiệu (NNKH) là gì?
Ngôn ngữ ký hiệu hay ngôn ngữ dấu hiệu, thủ ngữ là ngôn ngữ dùng những biểu hiện của bàn tay thay cho âm thanh của tiếng nói. Ngôn ngữ ký hiệu do người điếc tạo ra nhằm giúp họ có thể giao tiếp với nhau trong cộng đồng của mình và tiếp thu tri thức của xã hội..
Có thể học NNKH trên website được không?
Được. Nhưng học NNKH trên website chỉ dừng lại ở việc bạn tìm hiểu về “từ vựng” trong NNKH Việt Nam (một số vùng miền của Việt Nam). Để học NNKH hiệu quả hơn, bạn nên tìm đến những trung tâm, tổ chức, cá nhân có uy tín và website sẽ là một trong số những nguồn tài liệu tham khảo tốt cho bạn.
NNKH của Việt Nam có khác với NNKH được sử dụng trên thế giới không?
Giống như ngôn ngữ nói, mỗi quốc gia sử dụng một ngôn ngữ nói cho riêng mình. NNKH mà người Điếc ở mỗi quốc gia sử dụng đều khác nhau. NNKH của Việt Nam là một ngôn ngữ độc lập, có những đặc thù riêng. Muốn giao tiếp được với người Điếc ở quốc gia nào thì bạn phải học NNKH của quốc gia đó. Hoặc là, bạn có thể tìm hiểu thêm về hệ thống NNKH Quốc tế (Internationl Sign Language – ISL) để có thể giao tiếp tốt hơn với người Điếc trên thế giới.
Văn phạm của NNKH có giống như văn phạm Tiếng Việt?
Không. NNKH Việt Nam cũng là một hệ thống ngôn ngữ với những đặc thù riêng về cấu tạo (âm vị, hình vị, cú pháp, ngữ pháp, ngữ nghĩa).
(Nguồn: tudienngonngukyhieu.com)
10 lý do để học ngôn ngữ ký hiệu (NNKH)
Chúng ta đều có lý do nào đó để chọn học một ngôn ngữ, học vì công việc yêu cầu, nâng cao kiến thức, giao tiếp kết bạn, vì thích hay học cho vui.
Khi chọn học NNKH, người học cũng có muôn vàn lý do. Hãy xem người Mỹ họ nghĩ như thế nào về việc chọn học NNKH.
1. Có thể giao tiếp hiệu quả với người khiếm thính.
2. Thú vị khi học một ngôn ngữ nhìn thấy (ngôn ngữ liên quan đến thị giác).
3. Có thêm thành tích trong sơ yếu lý lịch xin việc cũng như có thêm cơ hội làm việc.
4. Phát triển trí thông minh và chỉ số IQ.
5. Có thêm bạn bè và nhiều mối quan hệ.
6. Cải thiện sự tự tin và nâng cao kỹ năng giao tiếp.
7. Biết tự diễn đạt một cách khéo léo.
8. Mở rộng thêm ngôn ngữ trong lớp học.
9. Học được kỹ năng giao tiếp không lời, ngôn ngữ cử chỉ và diễn tả nét mặt.
10. Học một ngoại ngữ mới đáp ứng yêu cầu của trường trung học hay đại học.
(Trích nguồn Everything Sign Book)
Còn đối với người Việt Nam, 10 lý do dưới đây nên học NNKH (Sưu tầm theo ý kiến của học viên và tham khảo từ Internet).
1. Học vì muốn trò chuyện cùng người khiếm thính
Các học viên viên NNKH của Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục Người khiếm thính khi được hỏi tại sao lại muốn học NNKH, phần nhiều trả lời rằng “thấy người khiếm thính nói chuyện với nhau bằng tay hay quá, nên muốn học để có thể trò chuyện và hiểu họ hơn, để chia sẻ cùng họ, biết họ vui buồn, suy nghĩ gì… Và khi trò chuyện được với người khiếm thính sẽ có thêm người bạn, cuộc sống thú vị hơn.
Tôi đặt lý do này lên hàng đầu không phải vì nó được chọn nhiều nhất mà do ý nghĩa nhân văn của nhu cầu.
2. Để giúp/ làm việc với người khiếm thính
Đối tượng chọn học NNKH theo lý do này là các em sinh viên công tác xã hội, khoa giáo dục đặc biệt. Khi bạn nằm trong nhóm này, bạn cũng nên tìm hiểu thêm về người khiếm thính: các dạng tật, phân loại dạng tật theo tiêu chí gì, mặt bằng học vấn chung cho từng dạng tật, tâm lý, văn hóa Điếc… để bạn có cái nhìn tổng quan hơn về đối tương mình đang làm việc cùng.
Nhu cầu mong muốn giúp người khác, đối với tôi là một điều rất đáng trân trọng. Nhưng tôi vẫn đặt lý do để học NNKH theo nhu cầu này vào hàng thứ hai, bởi vì, đối với người khiếm thính, để giúp họ, trước hết phải giao tiếp được và phải hiểu về họ.
3. Muốn học một ngôn ngữ mới
Vâng, NNKH là một ngôn ngữ, đáng được trân trọng và được xem ngang hàng như ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết. Cần phân biệt thêm giữa ngôn ngữ ký hiệu và ký hiệu ngôn ngữ. Ký hiệu ngôn ngữ là các ký hiệu tượng hình thể hiện một vật, sự vật… có ký hiệu là danh từ, động từ, tính từ, đại từ nhân xưng, từ sở hữu… Theo nghiên cứu về ngôn ngữ lý hiệu của các quốc gia phát triển như Mỹ, Pháp, Úc… các ký hiệu ngôn ngữ được kết hợp theo một cấu trúc ngữ pháp cùng với những diễn tả biểu cảm của nét mặt làm thành ngôn ngữ ký hiệu.
Việt Nam chưa có công trình nghiên cứu nào cho thấy NNKH Việt Nam có ngữ pháp. Nhưng người khiếm thính ở tất cả mọi miền đất nước đều múa dấu ngược với cấu trúc ngữ pháp của câu tiếng Việt tương ứng. Lý giải trước hết về vấn đề này: những từ nào người khiếm thính muốn nhấn mạnh, muốn dùng để hỏi người khác họ sẽ múa từ đó cuối cùng. Ngoài cách suy luận này, hy vọng còn lý giải khác, tôi mong học hỏi ý kiến của bạn đọc.
4. Học vì thấy lạ
Nhu cầu này cũng gây cho tôi sự quan tâm, bởi vì, chỉ những ai thật sự có cái nhìn thiết tha đến cuộc sống mới phát hiện ra cái gì… “lạ”. “Lạ” là không giống ai, nhưng vẫn gây thôi thúc cho người học. Điều này chứng tỏ cái lạ là “tốt”.
Có lần tôi hỏi học viên thấy lạ ở chỗ nào. Học viên cho rằng “Em không hề nghe tiếng nói gì nhưng thấy các bạn khiếm thính vẫn hiểu nhau, không hề thấy sự buồn bả mặc cảm nào của người ‘nói’, nhìn các bạn khiếm thính, hăng say múa, vô tư cười, em thấy dường như cuộc sống đối với người khiếm thính rất sinh động như chính ngôn ngữ của họ Lạ!”.
5. Học được kỹ năng giao tiếp không lời, ngôn ngữ cử chỉ và diễn tả nét mặt
Điều này thì quá rõ ràng. Khi giao tiếp bằng ngôn ngữ ký hiệu, bạn phải vận dụng hết 12 thành công lực để không nói mà người khác vẫn hiểu. Sự kết hợp nhuần nhuyễn ký hiệu, cử chỉ điệu bộ, diễn tả nét mặt… cũng thể hiện năng lực đặc biệt của người ra dấu.
6. Để có những bí mật riêng tư
Trong khi người khiếm thính tự nhận ra rằng “không bao giờ có thể nói thì thầm riêng tư được”, thì người nghe bình thường lại nhìn thấy “thứ tài sản” giúp họ giữ bí mật chuyện không muốn ai nghe.
7. Học vì có người thân là người khiếm thính
Đây là lý do vô cùng chính đáng, nhưng thật tình mà nói, những học viên có người thân là người khiếm thính tìm đến lớp học ngôn ngữ ký hiệu khi ngươi thân đã lớn rồi, hoặc người thân khiếm thính không biết NNKH, hoặc không biết cách học ngôn ngữ ký hiệu từ chính người thân. Dù lý do gì thì người thân khiếm thính cũng có khoảng thời gian dài chưa được hiểu. Cần nhớ là, kết quả học cuối cùng vẫn là để trò chuyện cùng người thân khiếm thính, cho nên, bạn nào rơi vào trường hợp này, có thể không cần đến lớp học NNKH, bạn có thể nhờ trung tâm tư vấn cách nào để có thể học trực tiếp từ người thân.
8. Có những lúc không muốn nói chuyện
Lý do này dù gì cũng là “lý do” và thật nghịch lý khi mà, những người khiếm thính đang mong nói chuyện được. Nhưng dù sao, cuộc đời vẫn có nhiều nghịch lý, có phải vì vậy mà cuộc sống trở nên sinh động chăng.
9. Học vì muốn giết thời gian
Lý do này dù gì cũng đáng được trân trọng, bởi vì, trong muôn vàn thú tiêu khiển khi rảnh rỗi, bạn vẫn để mắt tới NNKH, quyết định học nó, và chắc chắn là trong tương lai, bạn sẽ giúp cho người khiếm thính có cơ hội giao tiếp với thế giới xung quanh. Chúng tôi cám ơn bạn.
10. Học vì muốn thể hiện đẳng cấp
Tôi đưa lý do này vào hạng mục cuối cùng, vì đây cũng là lý do. Ai cũng muốn thể hiện mình, bằng cách này hay cách khác. Dùng NNKH để thể hiện đẳng cấp thì, suy cho cùng, vẫn là “một người biết ngoại ngữ”.
NNKH là “tiếng nói” của người khiếm thính, tiếng nói của cộng đồng thiểu số hiện có mặt ở khắp nơi trên thế giới. Ngày càng nhiều học viên tìm tới học NNKH, dù học bằng bất cứ lý do gì, họ cũng là những nhân tố góp phần làm sinh động thêm thế giới của “những cánh tay bay”.
Dương Phương Hạnh
Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục Người Khiếm thính (CED)
Tổng thư ký Liên đoàn Khiếm thính Quốc tế (IFHOH)
Chủ tịch Liên đoàn Khiếm thính Châu Á Thái Bình Dương (APFHD)
(Nguồn: ced.org.vn)